Абляцион саклау

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Абляцион саклау latin yazuında])
Юрий Гагарин космоска очучы Восток-1 космик корабының төшерелә торган аппараты. Тышкы өслегендә кара-көрән төстәге абляцион тышлык калдыклары бар.

Абляцион саклау (лат. ablatio алу; массаны алып китү) ул космик корабларны саклау технологиясе, абляцион материаллар нигезендә җылылык саклау, конструктив яктан элементларның көч җыелмасыннан (асбестотекстолит боҗралары) һәм фенолформальдегид ыштаннарыннан яки үзлекләре буенча охшаш материаллардан торган обмазкадан тора.[1][2]

Абляция материалларының җылылык саклау тәэсире каты җисемнең өслегеннән матдәне кайнар газ агымы белән алып китүгә түгел, ә саклана торган өслегенә җылылык тапшыруны шактый киметүче чик катламын үзгәртеп коруга нигезләнә[3].

Абляцион җылылык саклау космонавтика үсешенең беренче елларыннан ук барлык төшерелә торган аппаратлар конструкциясендә кулланыла Восток, Восход, Меркурий, Джемини, Аполлон, ТКС корабльләре серияләрендә, стардаст һәм Марсиан фәнни лабораториясе космик аппаратларында, Союз, Шэньчжоу һәм SpaceX «Dragon» дип атала.

Абляцион тышлык шулай ук яну камерасын һәм сыеклык ракета двигательләренең төенен артык җылытудан саклау өчен кулланыла[4].

Абляцион җылылык саклауга альтернатива булып җылылыкка чыдам җылылык саклаучы плиткалар (Шаттл, Буран) куллану тора.[5][6]

Абляцион материалларның төрләрен бүлеп карыйлар:

  • таркалучы (политетрафторэтилен, полиэтилен һ. б.),
  • сублимирующие (мәсәлән,, графит),
  • эремәле (кварц, пенокерамика һ.б.)[7][8].

Фантастикада абляцион саклау[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • «Йолдыз юлы» уйлап чыгарылган галәмендә абляцион (аблятив) броня нурлы коралдан саклану өчен кулланыла.
  • Mass Effect уенында абляцион материаллар броняны ныгыту өчен кулланыла[9].

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. Blog Archives (en).
  2. Datta, Tamojit (August 2020). «Combat robotics as a sport». International Research Journal of Engineering and Technology 7 (8).
  3. about Tikhonravov group activity.
  4. Г. М. Салахутдинов Тепловая защита в космической технике. 2020-07-07 тикшерелгән.
  5. Traveller Book 1 Characters and Combat. Game Designers' Workshop. 1981. pp. 44. 
  6. Traveller Central Supply Catalogue. Mongoose Publishing. 2016. pp. 16. ISBN 978-1-908460-55-4. 
  7. БичерН., РозенсвейгР.Е {{{башлык}}} // Ракетная техника. Журнал Американского ракетного общества.
  8. Дубинкер Ю.Б. Эластомерные теплозащитные материалы. Обзор иностр. техн. литературы за 1960-1968 гг.. — ОНТИ, 1969.
  9. Улучшения брони — Mass Effect Wiki

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Бу мәкалә тулысынча яки өлешчә төп нөсхәсе Рус Википедиясендәге «Абляционная защита» мәкаләсе нигезендә ясалды.
Авторлар исемлеген төп мәкаләнең үзгәртүләр тарихы битеннән карый аласыз.