Космос док
Космос док ул фәнни-фантастик әсәрләрдә, шулай ук космик агентлыкларның концептуаль проектларында тәкъдим ителгән конструкция, планета тирәсендәге түбән орбитада урнашкан космик аппаратлар өчен «коры докка» охшаш. Мондый конструкцияне заманча технологияләр кулланып төзү мөмкин.
Хәзерге проектларда һәм әсәрләрдә космик доклар планетадан материаллар китермичә (яки аз йөкләнешле берничә рейска җибәрүне бүлеп бирү), шулай ук космик аппаратны планетага хезмәт күрсәтү өчен утыртмыйча, космик аппаратларны ремонтлау яки төзү өчен билгеләнгән җайланма буларак кулланыла.
Проектлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Космик доклар, космик логистик инфраструктураның бер өлеше буларак, космик очышлар көндәлек чынбарлыкның бер өлеше булачак җәмгыятьнең мөһим өлеше булып санала. Америка аэронавтика һәм Астронавтика институты галимнәре якын киләчәктә Түбән Җир тирәли орбитада зур докларны үз эченә алган, зур космик аппаратларны һәм платформаларны җыю һәм ремонтлау мөмкинлеген биргән космик цехлар урнашачак дип фаразлый. Космос док яки ангар шулай ук ябык киңлектә (бәлки, һавада) космик аппаратларны ремонтлауны мөмкин итә, гәрчә аларның төп максаты буларак атмосферадан тыш космик аппаратлар һәм җайланмалар конструкцияләү карала[1]. Эчке атмосфера басымын саклау космоста гади сервис һәм җыю операцияләрен җиңеләйтәчәк[2].
Орбиталь ремонт аеруча атмосферага кергәндә һәлакәткә дучар була алган зарарланган атмосфера космик аппаратлары өчен кирәк булырга мөмкин, мәсәлән, "Колумбия" шаттлы буларак. Бу һәлакәттән соң NASA инде космоска очу барышында шаттлларны импровизацияләнгән ремонтлый[3]. Бу процедура махсус орбиталь җайланма ярдәмендә күпкә җиңеләйтелергә мөмкин. Зур космик докны җыю фабрикасы буларак куллану шулай ук заманча технологияләр яки якын киләчәк технологияләрен кулланып йолдызлар арасындагы колонизация космик аппаратларын төзү өчен кирәк булачак[4].
Космос доклары сыйфатында куллану мөмкинлеге Россиянең орбиталь станциясе һәм Американың gateway ай тирәсендәге станциясе проектларында күздә тотыла.
Фәнни фантастика[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Фәнни фантастикада космик доклар космик кораблар төзүдә һәм ремонтлауда мөһим роль уйный. Алар барлыкка килгән уйлап чыгарылган дөньяларга реалистиклык бирәләр һәм космос турында сөйләүче күпчелек фәнни-фантастик әсәрләрдә кулланылган диңгез параллельләренең дәвамы булып торалар. Космос доклары Җирдәге коры доклар кебек үк максатларда кулланыла: космик кораблар төзү, ремонтлау, үзгәртеп кору яки торгызу өчен. Аларның кайберләре сюжетта мөһим роль уйный, ә кайберләре күләгәдә кала.
Космос доклары «йолдыз юлы», «Йолдыз сугышлары» һәм «Вавилон 5» кебек уйлап чыгарылган дөньяларда, шулай ук Айзек Азимовның «нигезләнү» сериясендә искә алына яки мөһим роль уйный.
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Architecting Rapid Growth in Space Logistics Capabilities — Snead, James Michael; American Institute of Aeronautics and Astronautics, 2004)
- ↑ Near-Term Manned Space Logistics Operations 2008 елның 4 декабрь көнендә архивланган. — Air & Space Power Journal, 31 August 2005
- ↑ NASA ponders second repair in space 2008 елның 1 июнь көнендә архивланган. — CNN.com, Thursday 04 August 2005
- ↑ Prospects for Interstellar Starship Design Based on Current Technologies(үле сылтама)Калып:Недоступная ссылка (.DOC) — Gourley, Jim; United States Air Force Academy, paper for 2001 CSGC Undergraduate Space Research Symposium of the Colorado Space Grant Consortium
|
|
Бу мәкалә тулысынча яки өлешчә төп нөсхәсе Рус Википедиясендәге «Космический док» мәкаләсе нигезендә ясалды. Авторлар исемлеген төп мәкаләнең үзгәртүләр тарихы битеннән карый аласыз. |
