Күзәтү эффекты
Күзәтү эффекты (ингл. Overview effect) ул Җир планетасының зәгыйфьлеген аңлаудагы үзгәрешләр, алар җирне орбитадан яки ай өслегеннән үз күзләре белән тикшергәндә барлыкка килә[1][2][3][4][5].
Эффект Җирнең космостан килгән күренешеннән барлыкка килгән хисләргә нигезләнә, ул шунда ук «бушлыкта эленеп торган» һәм атмосфераның нечкә катламы белән генә саклана торган зәгыйфь кеше яши торган шар итеп күрсәтелә. Космостан, астронавтлар әйтүенчә, дәүләтләр арасындагы чикләр һәм милли конфликтлар әһәмиятсез булып күренә, шул ук вакытта планетаның зәгыйфьлеге һәм аны яклау кирәклеге ачык һәм мәҗбүри булып күренә.
Җирне юлдаш корабта әйләнеп чыккач, мин планетабызның никадәр матур булуын күрдем. Кешеләр, без бу матурлыкны саклыйбыз һәм арттырачакбыз, аны җимермибез!— Юрий Алексеевич Гагарин
Ул бик матур, безнең планета, һәм ул кечкенә һәм яклаусыз тоела. Безнең атмосфера бу нечкә-нечкәеләк кабыгы. Һава безнең өчен шундый гадәти әйбер. Йөгерәсең — сулыйсың, барасың — сулыйсың. Ә аңа читтән карасаң, нинди зәгыйфь һәм нинди матур дип уйлыйсың.
Астронавтлар белән очыш алдыннан таныш булган чит Күзәтүчеләр астронавтларның аңындагы үзгәрешне билгелиләр[5]. Астронавтлар Рассел Швайкарт[5], Эдгар Митчелл[5], Томас Джоунс[5], Кристофер Хэдфилд[8]. һәм Майкл Массимино бу эффектның тойгысы турында хәбәр итәләр.
Overview Effect термины беренче тапкыр 1987 елда язучы Фрэнк Уайт тарафыннан искә алына, ул бу эффектны үзенең «The Overview Effect — Space Exploration and Human Evolution» китабында өйрәнә[8].
2012 елда Космонавтлар Эдгар Митчелл, Рон Гаран, Николь Стотт, Джеффри Хоффман һәм Роберт Кимбро катнашында Җирне космостан күзәтү эффектына багышланган «Overview» документаль фильмы чыга[9].
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ National Aeronautics and Space Administration; Douglas A. Vakoch. Psychology of Space Exploration: Contemporary Research in Historical Perspective(ингл.). — Government Printing Office, 2011. — P. 29—. — ISBN 978-0-16-088358-3.
- ↑ Albert A. Harrison. Starstruck: Cosmic Visions in Science, Religion, and Folklore(ингл.). — Berghahn Books, 2007. — P. 92—. — ISBN 978-1-84545-286-5.
- ↑ Douglas A. Vakoch. On Orbit and Beyond. — Springer. — С. 10—. — ISBN 978-3-642-30583-2.
- ↑ «Space Euphoria: Do Our Brains Change When We Travel in Outer Space?», Daily Galaxy, 2008-05-20
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 «The Human Brain in Space: Euphoria and the „Overview Effect“ Experienced by Astronauts», Ian O’Neill, Universe Today, 2008-05-22, webpage: UToday-522 2009 елның 26 июнь көнендә архивланган..
- ↑
Облетев Землю в корабле-спутнике, я увидел, как прекрасна наша планета. Люди, будем хранить и приумножать эту красоту, а не разрушать её!
— Юрий Алексеевич Гагарин
- ↑
Она настолько красивая, наша планета, и настолько кажется маленькой и беззащитной. Наша атмосфера это тоненькая-тоненькая шелковая оболочка. Воздух для нас это такая обыденная вещь. Бежишь — дышишь, идешь — дышишь. А когда смотришь на нее со стороны — думаешь — какая же она хрупкая и какая она красивая.
— Беседа с космонавтом Александром Мисуркиным
- ↑ 8,0 8,1 «Space Tourism: Face Time with Earth», Leonard David, Senior Space Writer, SPACE.com, 2006-08-05, webpage: Space-ecotourism 2010 елның 7 март көнендә архивланган..
- ↑ Домашняя страница фильма «Overview». әлеге чыганактан 2013-06-17 архивланды. 2013-12-04 тикшерелгән.
Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Overview, ссылка на фильм «Overview».
- Speech on The Overview Effect and its Importance in Civilization
- Space Ecotourism, Журнал Space.com (2006)
|
|
Бу мәкалә тулысынча яки өлешчә төп нөсхәсе Рус Википедиясендәге «Эффект обзора» мәкаләсе нигезендә ясалды. Авторлар исемлеген төп мәкаләнең үзгәртүләр тарихы битеннән карый аласыз. |
