Эчтәлеккә күчү

Рузай

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Рузай latin yazuında])
Рузай
БайракИлтамга
Нигезләнү датасы 1631
Сурәт
Дәүләт  Россия
Нәрсәнең башкаласы Рузай районы, Городское поселение Рузаевка[d][1] һәм Рузаевский уезд[d]
Административ-территориаль берәмлек Рузай районы
Халык саны 9700 (1931)[2],
17 100 (1939)[2],
24 909 (1959)[3],
35 000 (1967)[2],
41 084 (1970)[4],
48 811 (1979)[5],
50 000 (1982)[2],
52 000 (1986)[2],
53 000 (1987)[6],
51 034 (1989)[7],
52 300 (1992)[2],
52 800 (1996)[2],
52 800 (1998)[2],
52 700 (2000)[2],
52 300 (2001)[2],
49 790 (2002)[8],
49 800 (2003)[2],
49 000 (2005)[2],
48 600 (2006)[2],
48 300 (2007)[2],
48 000 (2008)[2],
47 647 (2009)[9],
47 523 (2010)[8],
47 500 (2011)[2],
47 060 (2012)[10],
46 787 (2013)[11],
46 437 (2014)[12],
46 213 (2015)[13],
46 064 (2016)[14],
45 988 (2017)[15],
45 248 (2018)[16],
44 504 (2019)[17],
44 291 (2020)[18],
42 989 (2021)[19]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 220 метр
Бүләкләр
Хөрмәт Билгесе ордены
Почта индексы 431440
Җирле телефон коды 83451
Карта
 Рузай Викиҗыентыкта

Рузай (рус. Рузаевка, мукш. Орозай, эрз. Оразай ош) – Мордовия Республикасында шәһәр, Рузай районы үзәге. Республика башкаласы Саранск шәһәреннән 19 км еракта.

Тарихи белешмә[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Рузай Пешлә авылы белән бер чорда пәйда булган. Профессор И.Д.Воронин «Иске Рузаевка тарихыннан» дигән мәкаләсендә: «1631 елда Инсар өязе судындагы Пешлә, Нурлы, Пайгарма елгалары буендагы җирләр Төмән татары Ураз морзаның (князь) карамагында. Шул елда Ураз Тәнкәчиевләр кабиләсе карамагындагы ике татар авылы барлыкка килә: «Урузаевка татар авылы һәм Татар Пешләсе авылы»,- дип язылганны раслый.[20]

Уразай авылы хәзерге тимер юл вокзалыннан көньягракта урнашкан булган.

Пенза губернасының Инсар өязенә керә. 1918 елда Рузаевка өязе барлыкка килә. 1930 елдан Рузаевка районы үзәге.

Рузай станциясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Рузай шәһәре зур тимер юл станциясе белән билгеле. 1893 елда булачак Мәскәү-Казан тимер юлында Сасовтан (Рязань губернасы) Рузайга кадәр поездлар йөри башлый. 1895 елда Рузайдан Пензага кадәр хәрәкәт ачыла. 1898 елдан Рузайдан составлар Сызранга йөри башлый. 1900 елда төньякка – Красный Узелга хәрәкәт ачыла. Республиканың бөтен армиягә чакырылган призывникларын монда сборный пунктка, җыелу урынына китерәләр.

Шәһәрдә эре сәнәгать ширкәтләре эшли.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1931[21] 1939[21] 1959[22] 1970[23] 1979[24] 1989[25] 2002[26] 2010[27]
~9 700 ~17 100 24 909 41 084 48 811 51 034 49 790 47 529

Милли состав: руслар — 75,9%, мордва — 14,9%, татарлар — 5,5%.[28]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ ОКТМО
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 Народная энциклопедия «Мой город». Рузаевка
  3. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  4. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  5. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  6. ↑ Народное хозяйство СССР за 70 лет : [арх. 28 июнь 2016] : юбилейный статистический ежегодник / Государственный комитет СССР по статистике. — Москва : Финансы и статистика, 1987. — 766 с.
  7. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
  8. ↑ 8,0 8,1 Численность и размещение населения Республики Мордовия. Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года. әлеге чыганактан 2014-07-25 архивланды. 2015-01-19 тикшерелгән.
  9. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. 2014-01-02 тикшерелгән.
  10. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. 2014-05-31 тикшерелгән.
  11. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). 2013-11-16 тикшерелгән.
  12. ↑ Оценка численности постоянного населения Республики Мордовия на 1 января 2014 года и в среднем за 2013 год. әлеге чыганактан 2014-03-28 архивланды. 2014-03-30 тикшерелгән.
  13. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. 2015-08-06 тикшерелгән.
  14. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года (2018-10-05). әлеге чыганактан 2021-05-08 архивланды. 2021-05-15 тикшерелгән.
  15. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (2017-07-31). әлеге чыганактан 2017-07-31 архивланды. 2017-07-31 тикшерелгән.
  16. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. әлеге чыганактан 2018-07-26 архивланды. 2018-07-25 тикшерелгән.
  17. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года.
  18. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года.
  19. ↑ Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более (XLSX). 2022-09-01 тикшерелгән.
  20. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2016-03-04, retrieved 2012-05-10 
  21. ↑ 21,0 21,1 http://www.mojgorod.ru/r_mordovija/ruzajevka/
  22. ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  23. ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  24. ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  25. ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  26. ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  27. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-12-01 
  28. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2019-07-12, retrieved 2012-12-01 


Мордовия
 Бу — Мордовия географиясе турында мәкалә төпчеге.
Сез мәкаләне үзгәртеп һәм мәгълүмат өстәп, Википедия проектына ярдәм итә аласыз.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Рузай&oldid=3520602