Ясалма авырлык көче

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Ясалма авырлык көче latin yazuında])
Ясалма гравитация көче белән Nautilus-X космик корабы проекты, ул аның әйләнүе белән барлыкка килә

Ясалма авырлык көче ул ясалма ысуллар ярдәмендә тоелган авырлык көченең үзгәрүе (кимеүе яки артуы). Фәнни фантастикада еш кына космос белән бәйле, әмма җирдә дә (аерым алганда, фәнни экспериментлар өчен) һәм башка планеталарда гравитация көчен көйләү өчен күп сәбәпләр бар. Гравитация иллюзиясе төрле физик көчләр тарафыннан барлыкка китерелергә мөмкин. Мәсәлән, инерция көче (гравитация һәм инерция көчләренең Эквивалентлык принцибын карагыз) һәм, аерым алганда, үзәклектән качу көче[1].

Ясалма авырлык көче булдыру озак вакытлы космик сәяхәтләр өчен (һәм гомумән космоста булу өчен) кешеләрнең космик корабльләрдә яшәве өчен физиологик табигый шартлар булдыру һәм, шул исәптән, кеше организмына озакка сузылган авырлыксызлыкның тискәре йогынтысын булдырмау максатыннан кирәк дип санала[2]. Әлеге концепция беренче тапкыр К. Э. Циолковский тарафыннан орбиталь станцияләр һәм ерак йолдызлар арасындагы очышлар өчен эшләнгән.

Ясалма авырлык көче булган беренче орбиталь станцияне Мультимиллиардер Джедд Маккалеб төзергә ниятли[en], моның өчен Vast Space стартабын булдырган[3].

Ясалма гравитациягә ихтыяҗ[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Гравитация көче булмаганда, кайбер кешеләрдә һәм хайваннарда космик адаптация синдромы барлыкка килә. Күп кенә синдромнар берничә көн эчендә барлыкка килә һәм тиздән бетә, ләкин, мәсәлән, вакыт узу белән сөяк тыгызлыгы әкренләп кими[2]. Бу үзгәрешләрне булдырмау өчен кирәк булган минималь гравитация көче әлегә билгесез, хәзерге биология фәнендә җир гравитациясе һәм җир тирәли орбитада авырлыксызлык тәэсире турында гына күзаллаулар бар. Хәзерге вакытта уртача кыйммәтләр белән экспериментлар үткәрү өчен техник мөмкинлекләр җитми, ә айда NASA астронавтлары түбән (бу очракта ай) гравитациясенең кеше организмына тәэсире турында фикер йөртер өчен бик аз вакыт үткәргәннәр.

Берничә экспериментны Калифорния Университетыннан Доктор Альфред Смит үткәргән. Аның экспериментлары объектлары тавыклар (ике аяклы организмнар сыйфатында) һәм сыерлар булган. Хайваннар озак вакыт җирдә зур центрифугалар барлыкка китергән югары гравитация көче йогынтысын кичергән[4][5].

Трансформацияләнә торган модуль[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

2016 ел ахырында РФА медицина-биология проблемалары институты базасында Энергия РКК тарафыннан эшләнгән трансформацияләнә торган космик модульдә ясалма гравитация булдыру өчен кечкенә радиуслы центрифуга эшләнә. Шул ук вакытта РКК Энергия башлыгы Владимир Солнцев мондый модульне булдырырга һәм МКС составына кертергә мөмкин булачак дип белдерә, тиешле финанслау булганда 67 миллиард сум, якынча 20212022 елда. 2019 елның 19 мартында РФА ИМБП башлыгы Олег Орлов ММЧга институтта кыска радиуслы центрифуганы сынап караулары турында хәбәр итә, әмма МКС очышы программасына мондый модульне эшләтеп җибәрү әлегә кертелмәгән[6]. Роскосмос 2024 елдан соң МКС проектыннан чыгарга ниятләгәнлектән, бу модуль РОСС милли орбиталь станциясе составына керәчәк.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ Искусственная сила тяжести.
  2. ↑ 2,0 2,1 Стволовые клетки продемонстрировали в космосе необычное поведение, Archived from the original on 2011-09-08, retrieved 2024-05-03 
  3. ↑ Vast Space создаст станцию с искусственной гравитацией. Universe (2022-09-16).
  4. ↑ Great Mambo Chicken And The Transhuman Condition: Science Slightly Over The Edge
  5. ↑ Science: High-G Life — TIME. әлеге чыганактан 2013-07-21 архивланды. 2024-05-03 тикшерелгән.
  6. ↑ В РАН тестируют центрифугу для создания искусственной гравитации на МКС. РИА Новости (2019-03-19).

Бу мәкалә тулысынча яки өлешчә төп нөсхәсе Рус Википедиясендәге «Искусственная сила тяжести» мәкаләсе нигезендә ясалды.
Авторлар исемлеген төп мәкаләнең үзгәртүләр тарихы битеннән карый аласыз.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Ясалма_авырлык_көче&oldid=4147877